Bij de beoordeling van een pand als beschermd monument let het bevoegd gezag op:

1. De architectonische waarde in historisch verband. Dit betekent dat de bouwstijl van het pand typerend is voor een bepaalde periode of zeldzaamheid.
2. Een lokale historische waarde, bijvoorbeeld omdat er beroemde mensen hebben gewoond.
3. Kenmerkend voor de regio
4. Cultuurhistorische waarde

Bij een vergunningsverzoek voor onderhoudswerkzaamheden let de gemeente op bijzondere te behouden kenmerken van het pand. Hiervoor zijn diverse criteria bij wet en in de gemeentelijke verordening vastgelegd.

Rijksmonumenten vertegenwoordigen landelijk gezien een bepaalde cultuurhistorische, architectuurhistorische en/of stedenbouwkundige waarde. Om in aanmerking te komen voor een subsidie, moet je als eigenaar van een monument bij het aanvraagformulier een periodiek instandhoudingsplan (pip) voor 6 jaar indienen.

Dat periodiek instandhoudingsplan moet:

1. gebaseerd zijn op een bouwkundig inspectierapport (niet ouder dan 2 jaar en bijvoorbeeld opgesteld door een architect of monumentenwacht).
2. een overzicht geven van de voorgenomen werkzaamheden.
3. de beoogde resultaten beschrijven (bestek, besteksparagraaf of werkomschrijving).
4. een meerjarenplan voor de werkzaamheden bevatten.
5. een meerjarenbegroting bevatten.

Eigenaren van rijksmonumenten die als woonhuis worden aangemerkt, kunnen een laagrentende lening afsluiten bij het Nationaal Restauratiefonds. Voor eigenaren van rijksmonumenten die niet als woonhuis worden aangemerkt, zoals molens, kerken, kastelen en boerderijen, is er de onderhoudssubsidie. In plaats daarvan kunnen ze ook voor de Restauratiefonds-hypotheek kiezen.

Deze monumenten hebben meer een lokale betekenis. De taak van de gemeente c.q. monumentencommissie is het beoordelen van gebouwen en het verlenen van subsidie voor onderhoud van deze gebouwen.

Indien je niet wil dat je woning als gemeentelijk beschermd monument wordt aangewezen, kun je hier gedurende 6 weken na bekendmaking bij de gemeente bezwaar tegen indienen.

Je kunt het verzoek om subsidie van het onderhoud altijd bij de gemeente indienen. Meer informatie lees je in de subsidieverordening hieronder.

> Subsidieverordening gemeentelijke monumenten

Een Verklaring met (gegevens over):

1. De architect.
2. De bouwstijl.
3. Het bouwjaar.
4. Archeologische vondsten.
5. Belangrijke voormalige bewoners.
6. Belangrijke historische gebeurtenissen die in of rond het pand hebben plaatsgevonden.

Indien je niet wil dat je eigendom op de monumentenlijst staat, moet je in je schriftelijke bezwaar de reden hiervoor aangeven.

Een Verklaring met (gegevens over):

1. Bestek.
2. Begroting.
3. Situatieschets.
4. Plattegronden.
5. Gevelaanzichten.

Houdt u er rekening mee dat je als eigenaar van een monument niet zonder meer alle veranderingen aan je eigendom kunt doorvoeren. Ook ben je verplicht onderhoudswerkzaamheden te verrichten indien dit voor het behoud van het monument nodig is.