Terugblik dodenherdenkingen in Heusden

Vandaag staan wij samen stil.
Stil bij de geschiedenis die ons heeft gevormd.
Stil bij de littekens die oorlogen achterlieten, zichtbaar en onzichtbaar. Littekens die generaties overstijgen, die ons en onze herinneringen vormen, en onze harten raken.

We herdenken.
In een indrukwekkende stilte, voor twee minuten, op talloze plekken in ons Koninkrijk. We eren de mensen die opstonden tegen onrecht, die vochten voor onze vrijheid, vaak met hun leven als inzet. In die stilte keren we naar binnen. Om te gedenken, te voelen wat het met ons doet, en te beseffen hoe kwetsbaar vrijheid is.
Want vrijheid lijkt zo vanzelfsprekend, totdat het er niet meer is.

De afgelopen maanden stonden we in onze gemeente stil bij het bijzondere jubileum van 80 jaar vrijheid.
We vierden de vrijheid zoals we die elke dag mogen ervaren: het recht om te spreken, te geloven, samen te leven en te dromen.

We deelden herinneringen, vertelden verhalen en stonden stil bij hoe ver we zijn gekomen en bij wat daarvoor nodig was.

Maar juist in het vieren werd voelbaar hoe broos vrijheid is.
Want terwijl wij terugblikten en dankbaar waren, liet de wereld om ons heen zien dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is.
Het is een voorrecht dat vraagt om verantwoordelijkheid, van ons allemaal.

De wereldwijde ontwikkelingen, van oorlogen en vluchtelingenstromen tot groeiende ongelijkheid, raken ook ons leven hier.

Ze herinneren ons eraan hoe belangrijk het is om naar elkaar om te zien.

Door juist als de verschillen groot lijken, de verbinding te zoeken, te luisteren en elkaar werkelijk te willen verstaan.

Vrijheid vraagt om het bouwen aan verbondenheid, elke dag opnieuw.

Daarom is herdenken vandaag de dag meer dan alleen maar terugkijken.
Het is een moment van bewustwording.
Een uitnodiging om te kiezen voor verbondenheid, ook als verschillen voelbaar zijn.

In onze eigen gemeente gaven we de afgelopen maanden ruimte aan verhalen van dichtbij.
Aan de mensen die het verschil maken, vroeger en nu.
De verzetsstrijders die risico’s namen voor anderen.
De vrijwilliger die herinneringen bewaart.
De docent die verhalen levend houdt.
De buur die er is wanneer het nodig is.
En de Oekraïense gezinnen die hier een thuis vonden, ver van huis, maar niet alleen.

Morgen sluiten we de viering van 80 jaar vrijheid af met een bijzonder eerbetoon aan onze bevrijders. Met een speciale fietsroute herdenken we de Schotse Highlanders die, op 4 november 1944 vol moed en vastberadenheid, onze vrijheid terugbrachten.

Hun aanwezigheid liet sporen na, letterlijk in onze bodem en blijvend in onze herinnering.

Op 5 mei komt hun verhaal opnieuw tot leven, met een fietstocht die deel uitmaakt van de Europese Liberation Route, en ons herinnert aan wat vrijheid kostte.

Het delen van deze verhalen is van levensbelang.
Niet alleen om te herinneren, maar ook om te beseffen:
Wat wij vandaag hebben, is gebouwd op moed, solidariteit en hoop.

Herdenken verbindt.
Het geeft kracht. 

Troost. 

Inzicht.

Het is een uitdrukking van menselijkheid, dat wij ervoor blijven kiezen om te blijven kijken, voelen en spreken. 
Om telkens opnieuw te zeggen; nooit meer.

Daarom mogen we de vrijheid die we vandaag genieten niet als vanzelfsprekend beschouwen.

Laten we haar koesteren.

Erkennen wat zij van ons vraagt.

En beloven dat we haar blijven bewaken.

Voor onszelf. Voor elkaar. Voor de generaties die komen.

Vandaag buigen wij ons hoofd voor wie hun leven gaven.

Maar we rechten ook onze rug,

om hun nalatenschap voort te dragen.

Samen. 

In vrijheid.