Eikenprocessierups
Net als voorgaande jaren doen we onze uiterste best om de overlast van de eikenprocessierups te beperken. We bestrijden preventief de rups. Hieronder vind je meer informatie.
Ik ben in aanraking geweest met brandharen. Wat moet ik nu doen?
Vermijd elk contact met de rupsen. Ben je toch in aanraking geweest met een rups of zijn losgelaten haren, dan mag je niet krabben of wrijven. Was of spoel de huid en ogen goed uit met water en was zo nodig al je kleren. Bekijk hier (pdf, 433 KB) het informatieblad van de GGD.
Hoe kun je contact met brandharen vermijden?
- Ga niet onder, of in de buurt van een besmette boom zitten.
- Bedek hals, armen en benen wanneer je naar een gebied gaat waar eikenprocessierupsen zijn.
- Raak de rupsen, (oude) brandharen en spinselnesten niet aan. Leg je kinderen uit waarom zij processierupsen niet moeten aanraken.
- Ben je bewust en probeer plekken met (oude) nesten zoveel als mogelijk te vermijden.
Hoe herken je bomen met eikenprocessierupsen?
Eikenbomen met eikenprocessierupsen zijn te herkennen aan de specifieke nesten op de stammen of dikkere takken. De nesten zijn dichte spinsels van vervellingshuidjes met brandharen en uitwerpselen. De rupsen gaan ’s nachts in processie op zoek naar voedsel in de toppen van eikenbomen. Grote groepen rupsen kunnen een boom helemaal kaalvreten. Op doorgaande wegen en fietspaden waar we de eikenprocessierupsen hebben aangetroffen plaatsen we waarschuwingslinten. Op andere locaties plaatsen wij waarschuwingsborden met waarschuwingslint, wij adviseren om dan een andere route te kiezen.
We krijgen ook meldingen, die bij inspectie blijken te gaan om zijderupsen. Zijderupsen spinnen ook draadjes, maar jeuken niet. We bestrijden deze rupsen niet.
Wat moet ik doen als ik eikenprocessierupsen in mijn tuin heb?
Probeer de rupsen niet zelf te verwijderen! Bel hiervoor een gespecialiseerd bedrijf zoals een hovenier of boomverzorger. Bekijk hier (pdf, 433 KB) het informatieblad van de GGD. De GGD heeft een speciale website(Verwijst naar een externe website) over de eikenprocessierups. Op deze site worden veel vragen beantwoord en handige tips gegeven.
Wat doet de gemeente om de overlast te bestrijden?
Als eerste zijn we in week 19 gestart met het preventief bestrijden van de eikenprocessierups. Dat doen we door de blaadjes van de eikenbomen te bespuiten met een biologisch bestrijdingsmiddel (Xentari). Een tweede ronde volgt na 7 - 10 dagen. Later in het jaar zuigen we nesten van de rupsen weg. De bestrijding van eikenprocessierupsen is een tijdrovende klus. Eén bestrijdingsploeg kan per dag maar 10-50 bomen behandelen.
Wat denkt de gemeente op langere termijn te doen aan de bestrijding van eikenprocessierupsen?
\Afgelopen jaren hebben we veel gedaan om biodiversiteit te stimuleren in de gemeente. Denk aan het minder maaien van de bermen, het inzaaien van plantsoenen met wilde bloemen en kruiden, het starten van het project 'Dorpsnatuur' samen met de Natuur- en Milieuvereniging en het hangen van nestkasten. Vanzelfsprekend kiezen we bij het aan- of herplanten van bomen minder voor de inheemse eiken. Lees verder...
Waarom hingen er voorgaande jaren rood-witte linten om de bomen?
Wij hebben linten en/of borden geplaatst op locaties waarvan we weten dat er eikenprocessierupsen zijn gemeld en geconstateerd. Fietsers en wandelaars kunnen dan zien welke bomen 'besmet' zijn en een andere route kiezen. Omdat we heel veel meldingen krijgen, kan het zijn dat een gemelde locatie nog niet van een lint of bord is voorzien.
Waarom kappen jullie geen eiken?
Bomen kappen vinden we veel te drastisch: onze inwoners willen ook een mooie, groene gemeente. Zonder bomen geen rupsen, maar ook geen groene gemeente en zeker geen biodiversiteit.
Ik huur zelf iemand in, bij wie kan ik de rekening indienen?
Bestrijding van rupsen in bomen op je eigen grond is voor eigen rekening. De gemeente bestrijdt de rupsen in de openbare ruimte.
Kan ik wel gaan zwemmen in openbaar water waar ook eikenbomen staan?
Bij recreatiegebieden met water vragen we je om extra voorzichtig te zijn, de brandharen van de eikenprocessierups drijven op het water en wanneer je in het water gaat zwemmen kunnen de brandharen op je huid achter blijven. Wij adviseren hier niet te gaan zwemmen en ook jouw hond hier niet te laten zwemmen.
Ik ben tuinder en maak me zorgen over mijn gewassen en de eikenprocessierupsen, bij wie kan ik terecht met mijn vragen?
Je kunt het beste contact opnemen met de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO) of Kennis- en Adviescentrum Dierplagen in Wageningen (KAD):
- ZLTO 073 - 217 33 33 (www.zlto.nl(Verwijst naar een externe website))
- KAD 0317 - 41 96 60 (www.kad.nl(Verwijst naar een externe website))

In het voorjaar starten we met de preventieve bestrijding van de eikenprocessierups. De juiste periode, want de eerste eikenprocessierupsen komen in het voorjaar uit het ei en beginnen dan te eten van de verse blaadjes van de eikenboom. Door de bomen te benevelen met het biologische en natuurvriendelijke middel Xentari gaan de rupsen in een vroeg stadium dood, waardoor er minder overlast is van de brandharen van de rups.
Werking bestrijdingsmiddel
Het biologisch bestrijdingsmiddel werkt met een bacterie. Deze bacterie wordt op de bladeren van de eikenbomen gespoten. Als de rupsen deze bladeren eten, krijgen ze automatisch de bacterie binnen. De bacterie tast het darmkanaal van de rupsen aan, waardoor deze afsterven. Deze bacterie heeft alleen effect op rupsen die op het moment van toepassing van het blad eten. Op andere insecten, vogels, zoogdieren en mensen heeft deze bacterie geen enkele invloed. Het middel is dus niet schadelijk voor mensen en huisdieren. Wel willen we je waarschuwen dat je niet onder de bomennevelspuit wandelt of fietst. Bij direct contact met de spuitnevel kunnen huid of ogen tijdelijk geïrriteerd raken; dit geldt ook voor huisdieren.
Wanneer bestrijden we?
Het is nog niet mogelijk om aan te geven wanneer we precies starten omdat temperatuur, wind en regen erg bepalend zijn om de werkzaamheden uit te voeren. Als we starten gaan de werkzaamheden de hele dag door! De werkzaamheden worden uitgevoerd met tractoren en kunnen enige geluidsoverlast opleveren. Er wordt één spuitronde uitgevoerd voor de eikenbomen binnen de bebouwde kom.
We investeren in biodiversiteit in de gemeente. Dat doen we bijvoorbeeld door het ophangen van nestkasten en het aanleggen van kruidenrijke bermen. Hiermee willen we vogels, vleermuizen en insecten aantrekken. We proberen zo onder andere de plaag van de eikenprocessierups te verminderen. Dat doen we samen met de Natuur- en Milieuvereniging gemeente Heusden(Verwijst naar een externe website).
Omdat het vergroten van de biodiversiteit pas op de lange termijn voldoende werkt, nemen we nog andere maatregelen om de overlast van de eikenprocessierups op de korte termijn te beheersen. Vanzelfsprekend kiezen we bij het aan- of herplanten van bomen minder voor de inheemse eiken.
Minder maaien voor meer biodiversiteit
Kruidenrijke bermen zijn oases voor vlinders, bijen, vogels en andere dieren. Daarom gaan we verschillende bermen in onze dorpen minder vaak maaien. Hierdoor komen er namelijk meer bloemen en planten in het gras. De kruidenrijke bermen die hierdoor ontstaan bevatten meer soorten planten waarin kleine insecten zoals vlinders leven. Dit hebben we bijvoorbeeld al gezien in de bermen buiten de bebouwde kom en in Geerpark Vlijmen.
De toename van insecten in kruidenrijke bermen trekt weer vogels aan. Bijvoorbeeld de koolmees, en dat is dus weer een natuurlijke vijand van de eikenprocessierups.
Maaien in het najaar
We maaien in het najaar wanneer de wilde bloemen uitgebloeid zijn en hun zaden afgeven. Het zaad ontkiemt en zorgt het volgende jaar voor nog meer begroeiing. De rand langs de weg of het trottoir blijven we wel vaker maaien. En soms een pad door het gras.
Wat kun je zelf doen om biodiversiteit te stimuleren?
Zelf kun je ook bijdragen aan de biodiversiteit in jouw leefomgeving. Stem bijvoorbeeld de inrichting van je tuin(Verwijst naar een externe website) af op de vogels die leven in de buurt of hang zelf een nestkastje in je tuin(Verwijst naar een externe website). Ook jouw tuin is een potentieel insectenparadijs.(Verwijst naar een externe website) Wist je dat insecten zorgen voor een vruchtbare bodem, voedsel zijn voor vogels en je tuin in evenwicht brengen?
Er staan veel eikenbomen in de gemeente. Ongeveer 7500 bomen zijn in eigendom van de gemeente. Daarom komen er elk jaar veel meldingen van de eikenprocessierups. Deze meldingen delen we in op prioriteit. Het kan voorkomen dat jouw melding minder prioriteit heeft dan andere meldingen en dat we deze melding later of zelfs niet behandelen. Het wegzuigen van nesten van de eikenprocessierups is namelijk een tijdrovende klus. Het gespecialiseerde bedrijf ‘De Nationale Bomenbank’ zal in onze gemeente in de openbare ruimte nesten weghalen. Sommige locaties die prioriteit hebben zijn lastiger te bereiken, waardoor het wegzuigen van nesten langzamer gaat. We verwijderen alleen nesten van de eikenprocessierups in de openbare ruimte, niet bij particulieren.
Prioriteiten
Wij kiezen ervoor om op plaatsen waar veel mensen samenkomen als eerste de nesten te verwijderen, mits de aannemer het nest kan bereiken met een hoogwerker. Volgorde van prioritering:
- speel- en sportplaatsen;
- begraafplaatsen en gemeentelijke gebouwen;
- locaties waar tuinen onder de eikenbomen liggen (dichter dan 10 meter) en waar een tractor of hoogwerker bij kan;
- doorgaande fietsroutes;
- evenemententerreinen;
- recreatieplassen;
- toeristische fietsroutes
- tuinen die meer dan 10 meter van eikenbomen liggen (mits bereikbaar met hoogwerker vanaf de openbare weg);
- industrieterreinen.
Als er meldingen binnenkomen met prioriteit dan behandelen we deze als eerst.
Ondanks prioriteit kan het langer duren
Ondanks dat meldingen prioriteit hebben kan het langer duren voordat de aannemer de nest(en) weg komt zuigen. Het wegzuigen van nesten is een intensieve, specialistische en tijdrovende handeling. Daardoor kan een aannemer op één dag maar 10 tot 50 bomen behandelen. Dit kan betekenen dat we niet bij jou in de buurt meteen een nest kunnen verwijderen. Wij vragen je begrip hiervoor.
Melden kan bij de gemeente via de Buitenbeterapp(Verwijst naar een externe website), info@heusden.nl(Verwijst naar een e-mailadres) of telefonisch via (073) 513 17 89.