Transitievisie Warmte Heusden (Aardgasvrij)

De meeste energie die we in Nederland verbruiken is afkomstig van fossiele brandstoffen: olie en aardgas. Het winnen en verbranden hiervan is schadelijk voor onze aarde, bovendien zijn deze bronnen eindig. Het grootste probleem is de uitstoot van het broeikasgas CO2 waardoor ons klimaat opwarmt met allerlei nadelige gevolgen van dien. Daarom moet er omgeschakeld worden naar duurzame energiebronnen zoals zon en wind. Ook in Heusden zoeken we naar mogelijkheden voor duurzame energiebronnen én gaan we van verwarming en koken met aardgas naar een aardgasloze samenleving toe. We willen Heel. Heusden. Duurzaam. krijgen! Op 21 december 2021 is de 'Transitievisie Warmte Heusden versie 1.0' vastgesteld. 

Lees hier de Transitievisie Warmte versie 1.0

Met de ‘Transitievisie Warmte Heusden v1.0’ nemen we deze vraag voor de eerste keer onder de loep. Deze visie is op 21 december 2021 vastgesteld door de gemeenteraad. Het uiteindelijke doel: in 2050 worden alle gebouwen en woningen in onze gemeente zonder aardgas verwarmd. Deze warmteopgave heeft grote impact op iedereen. Achter de voordeur van vrijwel elke woning zal dit gemerkt worden.

Waarom aardgasvrij?
Bij het toekomstig verwarmen van onze gebouwen en woningen zonder aardgas, richten we ons op een stevige vermindering van de CO2-uitstoot . Voor 2030 hebben we in Heusden als doel om 30% minder CO2-uitstoot te hebben ten opzichte van 2021 Dat doen we vooral om de (gevolgen van de) opwarming van de aarde te beperken. Maar ook omdat we minder afhankelijk willen worden van buitenlandse leveranciers van aardgas en om de energiekosten te beheersen.

Actieprogramma
Samen met partijen, inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties is gewerkt aan deze eerste ‘Transitievisie Warmte Heusden’. Het actieprogramma dat hierbij hoort, laat zien wat we al aan deze warmteopgave tot 2030 gaan doen. Door bijvoorbeeld in te zetten op isolatie, energiebesparing en hybride oplossingen én waar het kan ook aardgasvrije woningen. Gelukkig zit er veel energie in onze samenleving en wordt er op verschillende plekken, zoals bijvoorbeeld in Hedikhuizen en de wijk Vliedberg in Vlijmen, al gewerkt aan een aardgasvrije toekomst. Deze, andere en mogelijk ook nieuwe initiatieven uit de samenleving gaan we actief ondersteunen om hun potentie, de haalbaarheid én betaalbaarheid verder uit te werken. De warmteopgave zien we als een brede maatschappelijke opgave en niet alleen een technische opgave. Deze visie gaat daarom niet alleen over het loskoppelen van aardgas, maar juist over het koppelen aan andere (toekomstige) uitdagingen en opgaven waar we mee te maken hebben. Denk aan: energiearmoede, vergrijzing in relatie tot levensloopbestendig maken van woningen en algehele verduurzaming van onze gemeente.

Warmtetransitie
Vanuit het Klimaatakkoord (2019) wordt van elke gemeente in Nederland verwacht dat deze uiterlijk eind december 2021 een vastgestelde Transitievisie Warmte heeft. In de warmtevisies die in Nederland worden ontwikkeld is 2050 een belangrijk ijkpunt. Dit jaartal lijkt ver weg. Maar dat valt wel mee als je kijkt naar de grote verduurzamingstransitie van ons warmte- en koelsysteem. Transities kosten tijd, soms wel decennia. We moeten daarbij oog hebben voor veranderingen in het aanbod aan warmtebronnen, levensstijlen van mensen, werkgelegenheid en technologie. Ook moet het betaalbaar zijn voor iedereen. Technische haalbaarheid en draagvlak zijn belangrijke randvoorwaarden.

Vervolg
Vervolgstap op deze vastgestelde visie is het uitwerken en uitvoeren van het actieprogramma. Waardevolle en belangrijke input hiervoor zullen straks de resultaten zijn van de enquête die in het najaar van 2021 is gehouden onder het inwonerspanel én alle andere inwoners van onze gemeente. Hierin vragen we naar wat onze inwoners al doen, willen doen en waar wij ze als gemeente bij kunnen helpen als het gaat om energiebesparing en het terugdringen van het aardgasverbruik. Uiterlijk vijf jaar vanaf nu zal de Transitievisie Warmte Heusden v1.0 moeten worden herzien. Dit wordt vanuit het Klimaatakkoord geëist, zodat de warmtevisies aansluiten bij de laatste ontwikkelingen en er, indien nodig, versneld of bijgestuurd kan worden in het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving.

De warmtetransitie houdt in: het aardgasvrij maken van gebouwen in uiterlijk 2050.
Vóór het einde van 2021 moeten alle gemeenten in Nederland – ook onze gemeente – een eerste Transitievisie Warmte opstellen. Dit document verkent de mogelijkheden in de gemeente om van verwarming met aardgas tot een aardgasloze samenleving te komen. Dat is nodig om tegemoet te komen aan de afspraken die in het Klimaatakkoord van Parijs en vervolgens in het Nationale Klimaatakkoord zijn gemaakt. In 2030 moet er 49% minder CO2 worden uitgestoot, in 2050 moet dat 95% zijn. De warmtetransitie moet aan deze doelstelling bijdragen. Omdat ook in de warmtetransitie de ontwikkelingen snel gaan, moet de Transitievisie Warmte minimaal elke 5 jaar worden herzien.

We hebben in 2021 een voortvarend proces doorlopen om te komen tot een Transitievisie Warmte versie 1.0.

Stap 1 (tot en met augustus 2021):
We begonnen met een studie naar de technische mogelijkheden om bestaande gebouwen en woningen in onze gemeente aardgasvrij te maken. We deden ook gemeentebreed ondezoek op welke locaties in de gemeente welke duurzame technische warmteoplossingen mogelijk zouden zijn.  Met de resultaten van deze technische studie, wordt duidelijk met welke kaders we te maken hebben in deze warmtetransitie. Dat wil zeggen, dan hebben we inzicht in welke aardgasvrije warmte-opties (wat) op welke plekken in de gemeente (waar) mogelijk zijn op basis van bestaande en bewezen technologie. Dit zegt dan nog niets over welke duurzame warmtevoorziening uiteindelijk waar gaan komen, want dat is onderdeel van de uitwerking van de visie in gebiedsgerichte uitvoeringsplannen.

Stap 2 (augustus tot en met oktober 2021):
Vervolgens hebben we deze technische mogelijkheden besproken met onder andere de netbeheerder, de woningcorporaties, andere organisaties en ondernemers en met inwoners.

Stap 3 (november tot en met december 2021):
Inwoners en het inwonerspanel van Heusden hadden de mogelijkheid om tot 14 november 2021 hun mening te geven. 610 respondenten maakten hiervan gebruik! 
Het college besloot op 9 november 2021 de raad voor te stellen om de Transitievisie Warmte Heusden v1.0 vast te stellen, bestaande uit:

  • Transitievisie Warmte in een notendop, gemeente Heusden, 2021-2030,
  • Achtergrondrapport Transitievisie Warmte, gemeente Heusden, 2021-2030,

Dit stond op de agenda van de raadsvergadering van 21 december 2021. Lees hier meer over het raadsbesluit.

Vervolg (vanaf 2022)
Vanaf 2022 begint de uitvoeringsfase van de warmtetransitie. We gaan de visie dan verder uitwerken en bekijken voor welke buurten en wijken er gebiedsgerichte uitvoeringsplannen gemaakt kunnen worden.

In verschillende kernen en wijken zijn inwoners, ondersteund door de gemeente, al aan de slag gegaan met de warmtetransitie. In Hedikhuizen onderzoeken we de haalbaarheid van een collectief warmtenet dat gebruik maakt van restwarmte van de nabijgelegen steenfabriek. In de wijk Vliedberg onderzoeken we de potentie van collectief een warmtenet op basis van een buurtwarmtepomp. In de kern Herpt wordt onderzocht of het water van de Maas en de vestinggrachten ingezet kan worden als duurzame warmtebron voor de kern Herpt, maar ook voor de Vesting. Voor de Vesting is ook onderzocht wat kansen en mogelijkheden kunnen zijn van waterstof als energiedrager.

  • Moet ik binnenkort gedwongen van het aardgas af?
    Nee, dat zal zeker niet het geval zijn. Pas in 2050 hoeven alle gebouwen aardgasvrij te zijn en goed isoleren is dan een belangrijke eerste stap. Zelfs als de aardgasaansluiting zou worden afgesloten, is er een aankondigingstermijn van acht jaar voordat dit daadwerkelijk zal gebeuren.
     
  • Wat is duurzame warmte en waarom is aardgas niet duurzaam?
    Aardgas is een zogenaamde fossiele brandstof. Dat betekent dat deze energiebron eindig is – ooit zal het op zijn. Volgens de huidige inschattingen wordt dat punt over 100 tot 200 jaar bereikt. Als we echter uitgaan van alleen het aardgas dat op Nederlandse bodem gewonnen kan worden, zal het in 2034 al op zijn. Duurzame warmte daarentegen maakt gebruik van energiebronnen die niet eindig zijn. Denk aan aardwarmte, de zon, de wind of het water. Ook na het gebruik van deze bronnen voor energiewinning worden ze niet uitgeput.
     
  • Waarom moeten we in 2050 van het aardgas af zijn en niet later?
    Het is niet alleen zo dat aardgas een eindige brandstof is, maar het verbranden van fossiele materialen als aardgas, aardolie, steenkool en bruinkool veroorzaakt ook de uitstoot van schadelijke broeikasgassen. Een broeikasgas, zoals CO2, blijft aanwezig in de atmosfeer en zorgt ervoor dat warmte op aarde wordt vastgehouden en niet verdwijnt in de ruimte. Zo zou de gemiddelde temperatuur op aarde 33 graden lager zijn zonder broeikasgassen. We hebben ze dus wel nodig! Maar niet te veel, want dan wordt het weer té heet op aarde met als gevolg een stijgende zeespiegel, verzuurde oceanen, toenemende droogtes, meer overstromingen en meer.
     
  • Welke warmte-oplossingen zijn dan wel duurzaam?
    Nationale richtlijnen bepalen dat het warmtenet en de warmtepomp duurzaam zijn, wanneer zij gevoed worden met duurzame bronnen. Voor het warmtenet, een collectieve oplossing geschikt voor stedelijke bebouwing, kan dat bijvoorbeeld energie uit water zijn, restwarmte van de industrie of aardwarmte. Voor een warmtepomp, een individuele oplossing geschikt voor landelijke bebouwing, is het doorgaans elektriciteit die duurzaam – bijvoorbeeld met wind of zon – is opgewekt eventueel in combinatie met duurzame gassen, zoals groengas of waterstof.
     
  • Wat kan ik zelf al doen?
    Elke stap die je zelf al neemt, hoe sneller hoe beter, is waardevol! Denk aan het isoleren van uw huis, het zelf opwekken van energie door middel van bijvoorbeeld zonnepanelen, het aanbrengen van kleine energiebesparende maatregelen in huis of het veranderen van gedrag (voeding, mobiliteit, etc.). Hiervoor kun je onder andere de Heusdense subsidieregeling isolatiemaatregelen particuliere woningen gebruiken. Als je zelf aardgasvrij wil worden, helpen wij daar natuurlijk graag bij. Zo geeft de landelijke ISDE-subsidieregeling een vergoeding voor verschillende isolatiemaatregelen, een warmtepomp, een warmteboiler en een aansluiting op een warmtenet. Zie ook www.heelheusdenduurzaam.nl voor meer informatie.
     
  • Ik heb een andere vraag over aardgas vrij wonen. Hoe kan ik deze vraag stellen?
    Wij beantwoorden je vragen graag! Je kunt je vraag naar ons mailen via info@heusden.nl onder vermelding van ‘transitievisie warmte’. Je kunt ook telefonisch contact met ons opnemen via (073) 513 1789.
Laatst bijgewerkt op: 08-09-2023