Anna: Leven op pauze, dromen op play

Artikel door Frank Rikken

Прочитайте оповідання українською мовою

Anna Ponomarenko, geboren op 18 september 1990 in Oekraïne, heeft een levensverhaal dat wordt gekenmerkt door haar harde werk, creativiteit en vastberadenheid om een toekomst op te bouwen ondanks grote tegenslagen. Samen met haar man Edvard en hun jonge zoon Madvi leidde ze een bloeiend leven in Poltava, een stad van ongeveer 300.000 inwoners, dicht bij Kharkiv.

Een leven vol dromen en groei

Anna beschreef haar leven in Oekraïne als haar 'beste leven'. Met de hulp van haar vader, die het grootste deel van het werk deed, werd hun huis gebouwd – een plek die symbool stond voor de basis van hun gezin en dromen. Tegelijkertijd bouwden Anna en Edvard een solide basis voor hun bedrijf. Edvard begon op jonge leeftijd met het repareren van auto’s, een passie die uitgroeide tot een succesvol bedrijf met een goede reputatie. Anna speelde een essentiële rol door de sociale media en reclame van het bedrijf te beheren. Naast deze samenwerking met Edvard ondersteunde ze haar vriendin Yulia bij het ontwerpen en verkopen van kleding. Hoewel Yulia zich vooral richtte op creatief ontwerp, nam Anna de zakelijke kant voor haar rekening, zoals marketing en logistiek.

Anna en Edvard hadden grote plannen voor de toekomst. Ze wilden hun autobedrijf uitbreiden naar steden als Kyiv en Lviv en spaarden om hun zoon op achttienjarige leeftijd de mogelijkheid te geven om in het buitenland te studeren. Hun dromen waren gericht op ervaringen, reizen en emotionele groei als gezin.

De dag dat alles veranderde

De invasie van Rusland in Oekraïne bracht hun dromen abrupt tot stilstand. Op 22 februari 2022, om 03:00 uur ’s nachts, had Edvard meerdere gemiste oproepen van een vriend die bij de politie werkte. Anna kon niet slapen en keek naar buiten. Achter de heuvel zag ze die nacht drie grote zwarte vliegtuigen opdoemen. Anna herinnerde zich hoe er rode strepen omhoog schoten, waarschijnlijk luchtafweer. Ze wist niet precies wat het was, maar het beeld is in haar geheugen gegrift als een angstige droom. Hoewel er op dat moment geen directe aanvallen waren, voelden Anna een allesomvattende angst.

In de daaropvolgende dagen groeide het besef dat hun veiligheid niet gegarandeerd was. Anna vertelde hoe ze verlamd was door angst terwijl ze probeerde spullen in te pakken. Edvard drong erop aan dat ze samen met hun zoon naar een veiliger gebied buiten de stad zouden vluchten. Dit besluit was niet eenvoudig; hun familie bleef achter, inclusief Anna’s vader. Recent overleed hij aan ziekte. Anna heeft hem nooit meer gezien. Wanneer ze hierover praat, schiet ze vol van verdriet.

Een moeilijke reis naar veiligheid

De eerste bestemming was het huis van Edvards grootvader, waar ze enige tijd probeerden te schuilen. Anna beschreef de reis als chaotisch, met overvolle wegen en een sfeer van totale onzekerheid. Gedurende hun verblijf hoorde ze constant nieuws over bombardementen en aanvallen in nabijgelegen steden via Telegram. Ze sliep in een koude kelder, te midden van opgeslagen groenten, om zichzelf en haar zoon te beschermen tegen mogelijke luchtaanvallen.

Na enkele weken besloten Anna en Edvard dat zij met haar zoon naar Polen moest vluchten. Edvard bleef achter om zijn land te helpen door auto’s te repareren en ze in camouflagekleuren te spuiten voor militair gebruik. Anna vond onderdak bij vrienden in Polen, maar voelde zich al snel gedwongen om terug te keren naar Oekraïne. Ze voelde een diep verantwoordelijkheidsgevoel om Edvard te ondersteunen en bij te dragen aan de hulpverlening aan kinderen en vluchtelingen.

Een definitief vertrek naar Nederland

Na maanden van onzekerheid besloten Anna en Edvard uiteindelijk Oekraïne te verlaten. Toen de Russen begonnen met het bombarderen van energiecentrales, werd het voor Edvard onmogelijk om zijn activiteiten voort te zetten. De situatie werd steeds gevaarlijker, en dit dreef hen tot de moeilijke beslissing om hun thuisland te verlaten. Het oorspronkelijke plan was om naar Engeland te gaan, waar ze mensen kenden. Maar het bleek een langdurig proces om daar een plek te vinden. Edvard keek op de landkaart en zag dat Nederland vlakbij Engeland lag. Ze besloten daarheen te gaan en af te wachten.

Ze reisden via Duitsland naar Nederland, waar ze in oktober 2022 aankwamen. In Amsterdam meldden ze zich bij een opvanglocatie en kregen eerst een plekje met z'n drieën vlak bij Eindhoven. Toen in augustus 2023 Edvards moeder ook naar Nederland vluchtte, kregen ze een plek in Heusden toegewezen. De eerste dagen in Nederland waren overweldigend. Anna herinnerde zich een incident waarbij hun auto werd beschadigd en ze zich verloren voelde, als een kind dat niet wist wat te doen in een onbekende wereld. ‘We voelden ons verward en hulpeloos', zegt Anna. De steun die we kregen, raakte ons diep. We hebben de man die ons hielp omhelsd en bedankt” Ze is dankbaar voor het respect en onverschrokken inzet van de medewerkers op de opvanglocatie. “Nog dagelijks voel ik een diep respect voor het immense werk en de oprechte aandacht van mensen hier. Het is ongelooflijk hoe ze tijd vinden voor iedereen.”

Nederlandse taallessen helpen Anna om uit haar staat van isolatie te komen. ‘Het was niet alleen het leren van een nieuwe taal, maar ook het ontmoeten van mensen die oprecht betrokken zijn en hun avonden vrijwillig besteden aan ons helpen. Dat raakt me diep, want ze hadden ook bij hun familie kunnen zijn, maar kiezen ervoor om ons te ondersteunen.’.

Anna denkt vaak terug aan hun luxe en grote huis in Oekraïne. Nu is ze al blij met een eigen toilet in de opvanglocatie. "Het is raar hoe dat soort dingen kunnen veranderen", vertelt ze.

Aanpassen aan een nieuw leven

Anna omschrijft haar leven in Nederland als een periode van aanpassing en herontdekking. Hoewel ze haar oude dromen mist, leert ze waarderen wat ze wel heeft. Ze geniet nu meer van kleine dingen in het leven, zoals de zon en de natuur. Toch voelt ze dat haar leven “in de pauzestand” staat; ze wacht vaak op een moment waarop ze haar dromen weer kan nastreven. Haar grote dromen van vroeger zijn veranderd in kleinere doelen die haalbaar zijn. "Kleine dromen geven me de kans om tenminste iets te verwezenlijken", zegt ze.

Ondanks de uitdagingen vindt Anna vreugde in het feit dat haar zoon Madvi begint te floreren in zijn nieuwe omgeving. Ze merkt hoe hij opener en gelukkiger wordt, wat haar motiveert om door te gaan. Haar eigen integratieproces verloopt wisselend; hoewel ze vrienden maakt, voelt ze zich soms gesloten en minder spontaan dan voorheen. Dit ziet ze als een gevolg van de traumatische ervaringen en het tijdelijke karakter van hun verblijf.

Anna werkt nu als schoonmaakster, een baan die haar bezighoudt, maar ver verwijderd is van haar ambities en dromen van vroeger. "Het is niet waar ik ooit van droomde, maar het helpt me de dagen door te komen," zegt ze.

Toekomstplannen en een boodschap van hoop

Anna’s grootste wens is dat de oorlog stopt en dat Oekraïne haar onafhankelijkheid behoudt. "Er moeten geen mensen meer sterven. Dat is het enige dat ik echt wil," zegt ze. Tegelijkertijd hoopt ze op een toekomst waarin haar gezin herenigd kan worden in een vredig Oekraïne.

Haar boodschap aan anderen is krachtig: "Je kunt proberen je in te denken hoe het is om in een oorlog te leven, maar alleen als je het van dichtbij hebt meegemaakt, begrijp je het echt. De angst van sirenes, van echte bommen en het verliezen van alles wat je liefhebt, dat leert je de ware waarde van vrede kennen."

Het verhaal van Anna is een getuigenis van de veerkracht van de menselijke geest. Anna blijft geloven in de kracht van liefde en doorzettingsvermogen. Ze herinnert zichzelf eraan om elke dag te omarmen en te koesteren wat ze heeft, zelfs te midden van verlies en onzekerheid. Haar levensmotto: leef in het moment en wees dankbaar voor elke nieuwe dag.